Üniversitelerde bazı bölümlerde okuyabilmek için adayların sadece diploma notları veya ÖSS puanları yeterli bulunmuyor.
Mesleğe yönelik birçok bölüme girebilmek için adayların fiziksel ve ruhsal durumları da belirleyici oluyor.
Tercih yapacak adayların, 2008-Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'ndaki "Özel Koşullar ve Açıklamalar" bölümüne dikkat etmeleri gerekiyor. Kılavuzda, özellikle meslek yüksekokullarının
bazı bölümleri konusunda adaylara yönelik uyarılar yer alıyor.
Buna göre, yükseklik korkusu olanlar İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği, arı sokmasına karşı alerjisi olanlar Arıcılık, 1.65 metreden kısa, kilolu ve konuşma bozukluğu olan erkekler Otobüs Kaptanlığı, yüzme bilmeyenler Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği, konuşma özürü bulunanlar Turist Rehberliği, Zihinsel Engelliler Öğretmenliği ve İşitme Engelliler Öğretmenliği, renk körü olanlar Tütün Eksperliği bölümlerini tercih edemeyecek.
Ayrıca bazı bölümler için seyahat, bazı bölümler için staj, araç kullanmayı gerektirecek bazı bölümler için de yaş sınırı zorunlu tutuluyor.
İSTENEN ÖZELLİKLER
Bazı bölümlerin özel koşulları şöyle:
ARICILIK BÖLÜMÜ: Arı sokmasına karşı alerjisi olanlar başvuramayacak.
OTOBÜS ŞOFÖRLÜĞÜ (KAPTANLIĞI) BÖLÜMÜ: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve erkek olmak gerekiyor. 1.65 metreden kısa olanlar başvuramayacak. Boy uzunluğunun santimetre olarak ifade edilen değerinin son iki rakamından
en çok 5 fazla veya 15 noksan kilo ağırlıkta olması, dilde kekemelik, pelteklik, tutukluluk bulunmaması koşulu aranıyor. Ayrıca, tam teşekküllü hastaneden, sürücü belgesi almaya engel olmayan bir beden yapısı ve ruh sağlığına sahip olunduğunu belgeleyen bir rapor isteniyor.
MİMARLIK, ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMLERİ: Bu programda başarılı olabilmek için cisimlerin birbirine göre değişik durumlarını zihinde canlandırabilme, çizim yapabilme, estetik görüş ve yaratıcılık önemli.
DİŞ HEKİMLİĞİ: Bu programda da başarılı olabilmek için cisimlerin birbirine göre değişik durumlarını zihinde canlandırabilme, elleri ve parmakları ustalıkla kullanabilme önemli.
SONDAJCILIK: Yerleşmeye hak kazanan adayın kayıt yaptırabilmesi için üniversitenin önereceği tam teşekküllü resmi bir hastaneden, sondörlük yapmayı engelleyecek fiziki, ruhsal ve bedensel engelleri olmadığını
belgeleyen heyet raporu isteniyor.
HAVACILIK ELEKTRİK VE ELEKTRONİĞİ, SAĞLIK MEMURLUĞU, EBELİK BÖLÜMLERİ: Kayıt için tam teşekküllü resmi bir hastaneden bu mesleği uluslararası standartlarda yürütmeyi engelleyecek fiziki, ruhsal ve bedensel engeli olmadığını belgeleyen heyet raporu alınması gerekiyor.
TÜTÜN EKSPERLİĞİ BÖLÜMÜ: Bu programa kayıt olacakların eksperlik mesleğini yapmaya engel teşkil eden renk körlüğü, bedensel ve ruhsal sakatlığı olmaması gerekiyor.
TURİST REHBERLİĞİ İLE İŞİTME VE ZİHİNSEL ENGELLİLER ÖĞRETMENLİKLERİ: Bu programlara kayıt için konuşma özürü bulunmaması gerekiyor.
GEMİ MAKİNELERİ İŞLETME MÜHENDİSLİĞİ İLE GÜVERTE BÖLÜMLERİ: Bu programların ön lisans ve lisans programları için yaş, boy ve kilo sınırları bulunuyor. Ayrıca dilde kekemelik, pelteklik, tutukluluk bulunmamak, yapılacak mülakat ve beden eğitimi sınavında başarılı olmak ve sağlık durumunun denizciliğe elverişli olduğunu, renk körlüğü ve şaşılık bulunmadığını, her iki kulağının arızasız olduğunu sağlık raporuyla belgelemek gerekiyor. Ayrıca, bu bölüme girmeye hak
kazananlardan, yaptırılacak soruşturmada tutum ve davranışları ile yasa dışı siyasi, yıkıcı, irticai, bölücü, ideolojik görüşleri benimsememiş, bu gibi faaliyetlerde bulunmamış veya karışmamış olması, herhangi bir suçtan dolayı mahkum olmamış ve başvuru tarihinde hakkında soruşturma ya da kamu davası ile şahsi bir ceza davası açılmamış olması koşulu aranıyor.
İTFAİYECİLİK VE YANGIN GÜVENLİĞİ: Bu programa başvurabilmek için yükseköğretim kurumunun aradığı bütün koşullara ek olarak, herhangi bir okuldan disiplin cezasıyla uzaklaştırılmamış olmak ve düzgün vücut yapısı gerekiyor. Ayrıca adaylarda astım, bronşit, epilepsi, nefes darlığı, ileri derecede görme bozukluğu gibi biyolojik bozukluğu bulunmaması; bayılma, histeri, marazi çarpıntı, yükseklik korkusu, kapalı alan korkusu ve benzeri psikolojik ve sinirsel hastalıklardan herhangi birine yakalanmamış olması koşulları aranıyor. Bunların yanı sıra, 1.65 metreden kısa ve kilolu olmamak gerekiyor. Adaylar, kayıt sırasında bedensel ve psikolojik yapısının itfaiyeciliğe uygun olduğunu, ilgili üniversitenin tıp fakültelerinden birinden alınacak sağlık raporu
ile belgeleyecekler.
Bunların yanı sıra, ebelik ve hemşirelik bölümlerine sadece kız öğrenciler alınıyor.
SEYAHAT ZORUNLU
Adnan Menderes Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulunda 4 yıllık bir program olan ve Eşit Ağırlıklı-1 puan türüyle öğrenci alan Seyahat İşletmeciliği ve Turizm Rehberliği bölümüne kayıt yaptıracak öğrenciler eğitimlerini Kuşadası'nda sürdürecek. Bu öğrenciler için giderlerini kendileri karşılamak üzere yüksekokul denetiminde 40 günlük Türkiye turu uygulama gezisi yapmaları zorunlu tutuluyor.
At antrenörlüğü, Atçılık İşletmesi ve Nalbantlık bölümlerinin bulunduğu Kocaeli Üniversitesi Körfez Meslek Yüksekokulu ile Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Atçılık İşletmeciliği okullarında cep telefonu kullanmak ve
sigara içmek yasak. Bu programlara kayıt olan öğrencilerin mesleğin gerektirdiği ahır içi (tulum, kazak, çizme, bone, maske, eldiven) ve ahır dışı (tok, binicilik pantolonu, binicilik çizmesi, koruyucu yelek) kıyafetlerin giyilmesi mecburi tutuluyor. Bu malzemeleri öğrenciler temin ediyor.
Ankara Üniversitesinin Başkent Meslek Yüksekokulu Restorasyon ve Konservasyon Bölümünde Taşınabilir Kültür Varlıkları (metal, seramik, ahşap, kağıt ve taş eserler, mozaik, duvar resimleri), koruma ve onarımı eğitimi veriliyor. Öğrencilerin birinci ve ikinci yıllar sonunda 30'ar iş günü staj yapma zorunluluğu bulunuyor. Stajlar genellikle Ankara dışında arkeolojik kazılarda yapılıyor.
Kocaeli Üniversitesi Gölcük Meslek Yüksekokulunun Makina ve Otomotiv Bölümünü tercih edecek adaylardan 1. sınıfta başarı sıralamasında ilk 50'ye giren öğrenciler, Ford Otosan'ın Gölcük fabrikasına gönderiliyor. Bir yıl boyunca haftada 4 iş günü burada pratik yapan öğrenciler, hem sigorta ettiriliyor hem de asgari ücret veriliyor. Öğrenciler ayrıca sertifika da alabiliyor.